Kognisiewerkwoorde in Afrikaans

Abstract

This is a study of the broad scope of cognition verbs in Afrikaans. Firstly, the nonmetaphorical cognition verbs [e.g. ken (= know), weet (= know), dink (= think), verstaan (= understand)] are discussed and then the metaphorical cognition verbs which are subcategorized in metaphorical verbs of vision [kyk (= look), sien (= see)] and metaphorical manipulation verbs [vorm (= form), gryp (= grab), voel (= feel), vat (= take) etc.]. The study is embedded in the cognitive linguistic stance of embodiment which inter alia implies that our neurological functioning is based on feeling (which includes our sense of touch), and that the way our bodies are structured also determines the way we express our thoughts. This extensive descriptive study of Afrikaans cognition verbs, metaphorical and nonmetaphorical, indicates that visual lexemes in Afrikaans express subtle abstract thought, while manipulation lexemes express less subtle, yet still abstract result-driven thought. Synthesis is an important factor in this study because the non-metaphorical cognition verbs as well as the metaphorical cognition verbs are linked to the basic cognitive principle of embodiment. Also, the two metaphorical verb types can by seen in synthesis when the stage frame ( = vision) and the workshop frame ( = manipulation) are merged. The synthesis of the stage frame and the workshop frame eventually provides us with another perspective, namely that vision and manipulation (which includes touch and feeling) are in a state of interacting nurturing symbiosis.

In hierdie studie word die breë kader van Afrikaanse kognisiewerkwoorde ondersoek. Eers kom die nie-metaforiese kognisiewerkwoorde (ken, weet, dink, verstaan) onder die vergrootglas, en daarna die metaforiese kognisiewerkwoorde wat gesubkategoriseer word in visueel-metaforiese werkwoorde (kyk, sien ens.) en manipulatief-metaforiese werkwoorde (vorm, gryp, voel, vat ens.). Hierdie studie is ingebed binne die kognitieflinguistiese uitgangspunt van beliggaamdheid wat onder andere behels dat ons neurologiese funksionering sterk gevoelsgefundeerd (o.m. op tassintuiglike vlak) is, maar ook dat ons liggaamlike gestruktureerdheid 'n rol speel by die uitdrukking van denke. Die uitvoerige deskriptiewe studie van Afrikaanse kognisiewerkwoorde, metafories en nie-metafories, dui aan dat visuele lekseme in Afrikaans vir fyn abstrakte denke gebruik word, terwyl manipulasielekseme vir minder fyn, maar steeds abstrakte resultaatgedrewe denke gebruik word. Sintesevorming speel 'n belangrike rol in hierdie studie in dié sin dat die nie-metaforiese kognisiewerkwoorde sowel as die metaforiese kognisiewerkwoorde tot die basiese kognitiewe uitgangspunt van beliggaamdheid teruggevoer kan word. Ook wat die twee metaforiese werkwoordtipes betref, kan daar 'n sintese gevorm word indien die verhoograam (= visie) sáám met die werkswinkelraam (= manipulasie) beskou word. Die samevoeging van die verhoograam met die werkswinkelraam bied uiteindelik nog 'n perspektief, naamlik dat visie en manipulasie (waarby tassintuiglike gevoel ingesluit is) simbioties en voedend op mekaar inwerk.