Onvoltooidheids-a in Noord-Sotho

Abstract

In hierdie studie word die opvatting dat die 'onvoltooidheids-a' in Noord-Sotho 'n tydsmorfeem is, in heroorweging geneem. Bestaande opvattings oor hierdie morfeem en die sogenaamde lang en kort vorme van die werkwoord, word krities ondersoek, Daar word bevind dat die toelaatbaarheid van -a- in die werkwoord nou saamhang met die semantiese verbondenheid tussen sinskomponente, wat weer direk verband hou met die diskoerskonteks waarin sinne voorkom. Daar word voorgestel dat -a- as 'n rnerker van afgerondc kommunikatiewe eenhede beskou behoort te word. Hiervolgens word inligting, wat op die lang vorm van die werkwoord volg, uit die basiese inligtingseenheid uitgeskuif op grond van die felt dat dit oortollige inligting in die diskoerskonteks konstitueer. Hierteenoor word inligting wat op die kort vorm van die werkwoord volg as nuwe inligting aangebied wat in 'n onlosmaaklike semantiese verband tot die werkwoord staan.

In this study the concept of the 'imperfect tense-a' as a tense morpheme in Northern Sotho, is reconsidered. Existing views on this morpheme and the so-called long and short forms of the verb are discussed critically. It is concluded that the acceptability of -a- in the verb is closely linked to the semantic cohesion between components in a sentence. This in turn is directly related to the context of discourse in which sentences occur. The proposal is made that -a- should be regarded as a marker of complete communicative units. Accordingly, information which follows the long form of the verb 1 s excluded from the basic communicative unit on the grounds that it constitutes redundant information in the context of discourse. On the other hand, information following the short form of the verb, is presented as new information and as such assumes an indissoluble semantic relationship with the verb.