Die lewe en werk van Evert Philippus Groenewald in kerkhistoriese perspektief

Abstract

The biography focused on the life and work of Evert Philippus Groenewald in church historical perspective within the context of the twentieth century. It endeavoured to make a contribution to a period in the history of the Dutch Reformed Church (DRC) against the background of strife in matters related to the church, politics and other areas. Groenewald taught New Testament subjects as professor at the Faculty of Theology (Section 8 - DRC) at the University of Pretoria for 33 years. As one of the first four professors of the new Faculty of Theology he helped to lay a sound foundation. He served as dean of the Faculty for 21 years (1948 - 1969). As administrator and lecturer he played an important role in the establishment, recognition and development of the Faculty. He was a born exegete, the Nestor of New Testament science in SA. He is regarded as a great theologian and the doyen of New Testament research and exegesis in SA. As writer of Afrikaans theological literature Groenewald undeniably fulfilled the role of a pioneer. This was recognised by the award of the Stals-prize for Theology to him, the first time in history. Apart from this he received four honourary doctorates and various other important awards. He made an important contribution to Bible translation and translatory science.

As church and cultural leader he strove to find solutions for the problems of his church and people. He made a significant contribution in the ecumenical field.

Apartheid was given its biblical foundation by Groenewald during the forties. His intention was to stimulate thought in the search for a solution to the serious racial problem. Further facets of Groenewald's work await research in order to paint a representative theological portrait of him.

Die studie fokus op die lewe en werk van Evert Philippus Groenewald in kerkhistoriese perspektief binne die konteks van die twintigste eeu. Die klem het op die periode tussen die dertiger- en tagtigerjare geval. Daar is gepoog om 'n bydrae te lewer tot 'n tydperk in die geskiedenis van die NGK teen die agtergrond van die stryd wat op vele gebiede gevoer is. Die invloed van vroom ouers, 'n aantal ingrypende gebeurtenisse in sy lewe en die eise van die tyd het hom ge·inspireer. Hy was kind en teoloog van sy tyd, egter ook van sy kerk. Wat hy verwoord het was deel van die NGK se Calvinistiese en gereformeerde historiese erfenis en die NGK se beleid. Hy het sy eie teologiese stempel egter ongetwyfeld daarop afgedruk. Hy onderrig vir 33 jaar (1938 tot 1970) Nuwe Testamentiese vakke as professor aan die Teofogiese Fakulteit (Afd 8) van UP. As een van die eerste vier professore help hy om 'n stewige grondslag te le. Hy was vir 21 jaar (1948-1969) dekaan van die Fakulteit. In 1970 het hy geemeriteer. Hy het nie die akademie as sy enigste roeping beskou nie. Hy het sy kerk, volk en die gemeenskap gedien. Na sy aftrede lewer hy sy belangrikste bydraes tot Bybelvertaling, die NAV (gepubliseer in 1983), en die vertaalwetenskap. Hy het wat sy lewenstaak betref sy belangrikste bydrae as dosent gelewer. As administrateur het hy die Fakulteit help vestig en uitbou. Hy was 'n gebore eksegeet, die Nestor van die Nuwe Testamentiese wetenskap in SA. Hy word beskou as 'n belangrike teoloog, die doyen van die Nuwe Testamentiese navorsing en eksegese in SA. Die tradisie van die N T eksegese wat hy in die beoefening van die teologie gevestig het, kan as sy heel belangrikste bydrae beskou word. Hy word ook as volksteoloog getipeer. As skrywer het Groenewald 'n pioniersrol vervul vanwee sy groot bydrae tot die ontluikende Afrikaanse teologiese literatuur. Hy het die prestasie behaal dat die Stals-prys vir Teologie, die eerste keer in die geskiedenis, aan horn toegeken is. Hy is met vier eredoktorsgrade en verskeie ander belangrike toekennings vereer. As kerk- en kultuurleier het Groenewald se bekwaamhede sterk na vore gekom. Hy het die behoeftes van sy kerk en volk raakgesien en horn beywer om oplossings vir die ingewikkelde vraagstukke te vind. Die NGK, UP, vele instansies en die Staat het gebruik gemaak van sy talente. Apartheid is in die veertigerjare deur hom Bybels fundeer. Sy bedoeling was om teologiese denke te stimuleer in die soeke na 'n oplossing vir die ernstige rassevraagstuk. Hy het apartheid as teologies-praktiese oplossing aangebied. Hy het na 'n eerlike oplossing binne die destydse konteks gesoek wat regverdig teenoor die nieblanke sou wees en van die blanke groot offers sou vra. Die wyse waarop apartheid algaande toegepas is, het meegebring dat daar afgewyk is van wat Groenewald in 1947 beoog het. Dit het in 'n ideologiese monster ontaard wat groot pyn en lyding veroorsaak het. Groenewald was een van 'n klein aantal kerkfigure wat met hul dade in die twintigste eeu van stryd en worsteling die Suid-Afrikaanse kerkgeskiedenis verryk het. Sy bydrae is deur hierdie proefskrif slegs ten dele ontgin en verdere fasette van sy werk wag om nagevors te word ten einde uiteindelik 'n omvattende teologiese portret van hom te skilder.