A comparison of translation of anthroponyms and other proper names in the harry potter books into the Czech, German, Russian and Slovak
Loading...
Authors
Hejmalova-Millar, Radka
Issue Date
2023-10
Type
Dissertation
Language
en
Keywords
Anthroponym , Proper name , Anagram , Translation strategies , English , Czech , Slovak , Russian , Children’s literature , Harry Potter books , Onomastics , Antroponym , Vlastní jméno , Anagram , Překladatelské strategie , Angličtina , Ceština , Slovenština , Ruština , , Dětská literatura , Harry Potter knihy , Onomastika , , Antroponiem , Eienaam , Anagram , Vertaalstrategieë , Engels , Tsjeggies , Slowaaks , Russies , Kinderliteratuur , Harry Potter-boeke , Naamkunde , I-anthroponym , Amagama angamabizo i-anagram , Amasu okuhumusha , IsiNgisi , IsiiCzech , Slovak , IsiRashiya , Izincwadi zezingane , Izincwadi zikaHarry Potter , I-onomastics , UCTD
Alternative Title
Abstract
Translators are confronted with many rigours when given access to literary works written in other languages. One of the most challenging task they face is undoubtedly translating anthroponyms and proper names, particularly when translating for children. A good choice of character names for the target language can considerably enhance the popularity of the book for the young reader and, vice versa, a poor choice can diminish its popularity. Another challenge is translating anagrams. One of the most popular and widely translated literary work written during our times is the Harry Potter seven-book series, written by British author J.K. Rowling. The series is full of unusual character names, many coined by the author herself, which provides many opportunities for comprehensive research of the topic. The aim of this study was to analyse and compare translations of 20 selected names, 10 anthroponyms and 10 proper names, and one anagram into four target languages, namely Czech, Slovak, Russian, and German. A qualitative comparative study was conducted, using adapted Van Coillie (2014) strategies as the base for the research. The results show that translators used a different approach to the work at hand and different translating strategies when dealing with anthroponyms and proper names. In the case of anthroponyms, the strategy used the most was the strategy of preserving the original names, while in the case of proper names, the translators favoured translation to keep the meaning. Their choices were influenced by their respective cultures as well as by their personal beliefs. All the translators also managed to preserve the anagram in one form or another.
Překladatelé si musí poradit s různými úskalími když nám umožňují přístup k literárním dílům napsaným v jiných jazycích. Jeden z nejtěžších oříšků, který musí vyřešit je překlad antroponym a vlastních jmen, a to hlavně pokud překládají pro dětského čtenáře. Dobrá volba jmen hlavních hrdinů v cílovém jazyce může velmi přispět k popularitě knihy a naopak. Špatná volba může popularitě ublížit. Další oříšek představuje překlad anagarmů. Jedno z nejpopulárnějších a nejpřekládanějších literárních děl současné doby je sedmidílný pohádkový román Harry Potter britské autorky J.K.Rowlingové. Dílo je plné neobvyklých jmen, mnohá z nich byla autorkou zcela vymyšlena, což s sebou nepochybně přináší možnosti výzkumu v oblasti překládání vlastních jmen a antroponym. Cílem této práce bylo analyzovat a srovnávat překlady dvaceti vybraných jmen, deseti antroponym a deseti vlastních jmen a jednoho anagramu, do čtyř cílových jazyků, jmenovitě do češtiny, slovenštiny, ruštiny a němčiny. Byla provedena kvalitativní srovnávací studie, ve které byly, s menšími úpravami, použity strategie Van Coillie (2014). Výsledky ukázaly, že překladatelé se k dané práci postavili různě a použili jiné strategie pro překlad antroponym a pro překlad vlastních jmen. V případě antroponym vítězila strategie ponechání jmen v původním tvaru a vlastní jména byla naopak přeložena, aby byl čtenáři jasný jejich význam.Výběr strategií byl ovlivněn kulturou a osobním přístupem překladatelů. Všichni překladatelé také zvládli, ať už v jiných formách, zachovat daný anagram. Výsledky tohoto výzkumu ukázaly, že nelze označit ideální strategie pro překlad antroponym a vlastních jmen.
Vertalers word met baie strenghede gekonfronteer wanneer hulle toegang gegee word tot literêre werke wat in ander tale geskryf is. Een van die mees uitdagende take wat hulle in die gesig staar, is ongetwyfeld die vertaling van antroponieme en eiename, veral wanneer hulle vir kinders vertaal. ’n Goeie keuse van karakters se name vir die doeltaal kan die gewildheid van die boek vir die jong leser aansienlik verhoog; aan die ander kant kan ʼn swak keuse in hierdie opsig die gewildheid van die boek verminder. Nog ʼn uitdaging is om anagramme te vertaal. Een van die gewildste en mees vertaalde letterkundige werke wat in ons tyd geskryf is, is die sewe boeke in die Harry Potter-reeks, deur die Britse skrywer J. K. Rowling. Die reeks is vol ongewone karaktername, baie wat deur die skrywer self geskep is, wat baie geleenthede bied vir omvattende navorsing oor dié onderwerp. Die doel van hierdie studie was om vertalings van 20 geselekteerde name, 10 antroponieme en 10 eiename, en een anagram in vier doeltale, naamlik Tsjeggies, Slowaaks, Russies en Duits, te ontleed en te vergelyk. ’n Kwalitatiewe vergelykende studie is uitgevoer met behulp van aangepaste Van Coillie (2014) strategieë as die basis vir die navorsing. Die resultate toon dat vertalers verskillende benaderings tot elke taak en verskeie vertaalstrategieë gebruik het wanneer hulle met antroponieme en eiename te doen gehad het. Hulle keuses is deur hul onderskeie kulture sowel as deur hul persoonlike oortuigings beïnvloed. Al die vertalers het ook daarin geslaag om die anagram in een of ander vorm te bewaar. Die gevolgtrekking kan gemaak word dat daar nie ʼn ideale of voorgeskrewe gebruik van strategieë is nie
Abahumushi babhekana nezingqinamba eziningi uma besinikeza izindlela zokufinyelela emibhalweni ebhalwe ngezinye izilimi. Omunye umsebenzi oyinselelo kakhulu ababhekene nayo ngokungangabazeki ukuhumusha ama-anthroponyms namagama afanele, ikakhulukazi uma kuhunyushelwa izingane. Ukukhetha kahle amagama abalingiswa olimini okuzohunyushelwa kulo kungathuthukisa kakhulu idumela lwencwadi kubafundi abancane futhi ngokuphambene nalokho; ukukhetha okungalungile kunganciphisa idumela. Enye inselelo ukuhumusha ama-anagrams. Incwadi ethandwa kakhulu futhi ehunyushwe kakhulu ukudlula ezinye ngezikhathi zethu uchungechunge lwezincwadi eziyisikhombisa zikaHarry Potter, ezabhalwa umbhali waseBrithani uJ. K. Rowling. Lolu chungechunge lugcwele amagama abalingiswa abangavamile, amaningi asungulwe ngumbhali ngokwakhe, okusinikeza amathuba amaningi okucwaninga lesi sihloko ngokuphelele. Inhloso yalolu cwaningo ukuhlaziya nokuqhathanisa ukuhunyushwa kwamagama akhethiwe angamashumi amabili, ama-anthroponym ayishumi namagama aqondile ayishumi, kanye ne-anagram eyodwa ezilimini ezine okuqondiwe kuzo, okungukuthi isiCzech, iSlovak, isiRashiya and nesiJalimane. Kwenziwa ucwaningo lokuqhathanisa lwekhwalithi, olusebenzise amasu aguquliwe ka-Van Coillie (2014) njengesisekelo socwaningo. Imiphumela ibonisa ukuthi abahumushi basebenzisa indlela ehlukile uma bebenza lo msebenzi babuye basebenzisa amasu ahlukene okuhumusha uma behlangabezana nama-anthroponyms nalapho behlangabezana namagama angamabizo. Ukukhetha kwabo kwakunomthelela wamasiko abo nezinkolelo zabo. Bonke abahumushi bakwazile nokulondoloza i-anagram ngendlela ethizeze noma enye. Kungaphethwa ngokuthi alikho isu eledlula amanye noma indela eyodwa efanele.
Překladatelé si musí poradit s různými úskalími když nám umožňují přístup k literárním dílům napsaným v jiných jazycích. Jeden z nejtěžších oříšků, který musí vyřešit je překlad antroponym a vlastních jmen, a to hlavně pokud překládají pro dětského čtenáře. Dobrá volba jmen hlavních hrdinů v cílovém jazyce může velmi přispět k popularitě knihy a naopak. Špatná volba může popularitě ublížit. Další oříšek představuje překlad anagarmů. Jedno z nejpopulárnějších a nejpřekládanějších literárních děl současné doby je sedmidílný pohádkový román Harry Potter britské autorky J.K.Rowlingové. Dílo je plné neobvyklých jmen, mnohá z nich byla autorkou zcela vymyšlena, což s sebou nepochybně přináší možnosti výzkumu v oblasti překládání vlastních jmen a antroponym. Cílem této práce bylo analyzovat a srovnávat překlady dvaceti vybraných jmen, deseti antroponym a deseti vlastních jmen a jednoho anagramu, do čtyř cílových jazyků, jmenovitě do češtiny, slovenštiny, ruštiny a němčiny. Byla provedena kvalitativní srovnávací studie, ve které byly, s menšími úpravami, použity strategie Van Coillie (2014). Výsledky ukázaly, že překladatelé se k dané práci postavili různě a použili jiné strategie pro překlad antroponym a pro překlad vlastních jmen. V případě antroponym vítězila strategie ponechání jmen v původním tvaru a vlastní jména byla naopak přeložena, aby byl čtenáři jasný jejich význam.Výběr strategií byl ovlivněn kulturou a osobním přístupem překladatelů. Všichni překladatelé také zvládli, ať už v jiných formách, zachovat daný anagram. Výsledky tohoto výzkumu ukázaly, že nelze označit ideální strategie pro překlad antroponym a vlastních jmen.
Vertalers word met baie strenghede gekonfronteer wanneer hulle toegang gegee word tot literêre werke wat in ander tale geskryf is. Een van die mees uitdagende take wat hulle in die gesig staar, is ongetwyfeld die vertaling van antroponieme en eiename, veral wanneer hulle vir kinders vertaal. ’n Goeie keuse van karakters se name vir die doeltaal kan die gewildheid van die boek vir die jong leser aansienlik verhoog; aan die ander kant kan ʼn swak keuse in hierdie opsig die gewildheid van die boek verminder. Nog ʼn uitdaging is om anagramme te vertaal. Een van die gewildste en mees vertaalde letterkundige werke wat in ons tyd geskryf is, is die sewe boeke in die Harry Potter-reeks, deur die Britse skrywer J. K. Rowling. Die reeks is vol ongewone karaktername, baie wat deur die skrywer self geskep is, wat baie geleenthede bied vir omvattende navorsing oor dié onderwerp. Die doel van hierdie studie was om vertalings van 20 geselekteerde name, 10 antroponieme en 10 eiename, en een anagram in vier doeltale, naamlik Tsjeggies, Slowaaks, Russies en Duits, te ontleed en te vergelyk. ’n Kwalitatiewe vergelykende studie is uitgevoer met behulp van aangepaste Van Coillie (2014) strategieë as die basis vir die navorsing. Die resultate toon dat vertalers verskillende benaderings tot elke taak en verskeie vertaalstrategieë gebruik het wanneer hulle met antroponieme en eiename te doen gehad het. Hulle keuses is deur hul onderskeie kulture sowel as deur hul persoonlike oortuigings beïnvloed. Al die vertalers het ook daarin geslaag om die anagram in een of ander vorm te bewaar. Die gevolgtrekking kan gemaak word dat daar nie ʼn ideale of voorgeskrewe gebruik van strategieë is nie
Abahumushi babhekana nezingqinamba eziningi uma besinikeza izindlela zokufinyelela emibhalweni ebhalwe ngezinye izilimi. Omunye umsebenzi oyinselelo kakhulu ababhekene nayo ngokungangabazeki ukuhumusha ama-anthroponyms namagama afanele, ikakhulukazi uma kuhunyushelwa izingane. Ukukhetha kahle amagama abalingiswa olimini okuzohunyushelwa kulo kungathuthukisa kakhulu idumela lwencwadi kubafundi abancane futhi ngokuphambene nalokho; ukukhetha okungalungile kunganciphisa idumela. Enye inselelo ukuhumusha ama-anagrams. Incwadi ethandwa kakhulu futhi ehunyushwe kakhulu ukudlula ezinye ngezikhathi zethu uchungechunge lwezincwadi eziyisikhombisa zikaHarry Potter, ezabhalwa umbhali waseBrithani uJ. K. Rowling. Lolu chungechunge lugcwele amagama abalingiswa abangavamile, amaningi asungulwe ngumbhali ngokwakhe, okusinikeza amathuba amaningi okucwaninga lesi sihloko ngokuphelele. Inhloso yalolu cwaningo ukuhlaziya nokuqhathanisa ukuhunyushwa kwamagama akhethiwe angamashumi amabili, ama-anthroponym ayishumi namagama aqondile ayishumi, kanye ne-anagram eyodwa ezilimini ezine okuqondiwe kuzo, okungukuthi isiCzech, iSlovak, isiRashiya and nesiJalimane. Kwenziwa ucwaningo lokuqhathanisa lwekhwalithi, olusebenzise amasu aguquliwe ka-Van Coillie (2014) njengesisekelo socwaningo. Imiphumela ibonisa ukuthi abahumushi basebenzisa indlela ehlukile uma bebenza lo msebenzi babuye basebenzisa amasu ahlukene okuhumusha uma behlangabezana nama-anthroponyms nalapho behlangabezana namagama angamabizo. Ukukhetha kwabo kwakunomthelela wamasiko abo nezinkolelo zabo. Bonke abahumushi bakwazile nokulondoloza i-anagram ngendlela ethizeze noma enye. Kungaphethwa ngokuthi alikho isu eledlula amanye noma indela eyodwa efanele.