The nature and impact of translation strategies in the fiction of Eswatini (1970 to 2000)
Loading...
Authors
Mkhatshwa, Telamisile Phumlile
Issue Date
2025-04-10
Type
Thesis
Language
en
Keywords
Literature , Translation , Fiction , Fiction of emaSwati , English hegemony , Decoloniality , Domestication , Foreignisation , Hybridity , eSwatini , Temibhalo , Kuhumusha , i-Fiction , i-Fiction yemaSwati , Ligunya lesiNgisi , i-Decoloniality , i-Domestication , i-Foreignisation , i-Hybridity , eSwatini , Netindlela tekuhumusha , Letterkunde , Vertaling , Fiksie , Fiksie van emaSwati , Engelse oorheersing , Dekolonialiteit , Inburgering , Vervreemding , Hibriditeit , eSwatini , Vertalingsstrategieë
Alternative Title
Abstract
Translation plays a vital role in enhancing communication amongst people of different cultures and languages worldwide. It has influenced the production of fiction in eSwatini and South Africa, whereby a triad pattern of translation involving siSwati, isiZulu and English occurred. This study seeks to analyse the translation strategies used to translate selected fiction of eSwatini from isiZulu into siSwati, from siSwati into English and from English into siSwati, and the impact of those strategies on the target texts. The data comes from eSwatini fiction translated and published between 1970 and 2000 and interviews of translation studies experts. The research is qualitative and utilises the Descriptive Translation Studies framework in conjunction with Even-Zohar’s Polysystem Theory, Decoloniality Theory and Venuti’s foreignisation and domestication concepts. This work shows that translation strategies used to translate the fiction of eSwatini involving siSwati, isiZulu, and English were not neutral, rather, some advanced language hegemonies at the expense of siSwati, and promoted linguistic and epistemological erasure. However, siSwati translational norms and translators gave pushback through hybrid strategies. Hence, the study contributes to the on-going postcolonial debate about the linguistic and cultural effacement of the so-called minority languages. Placing translated eSwatini fiction at the centre of these arguments will develop its scholarship and motivate researchers to accord the fiction of emaSwati the scholarly attention it deserves. More importantly, uncovering the patterns occurring in the translation of eSwatini fiction should enable scholars to theorise on the translation strategies used to translate eSwatini fiction. It is hoped that the findings of this research will add new knowledge to the scholarship of siSwati fiction.
Kuhumusha kudlala indzima lebalulekile ekutfutfukiseni kukhulumisana kwebantfu betilwimi nemasiko lehlukahlukene mhlabawonkhe. Kuhumusha siSwati, siZulu nesiNgisi kufake sandla lesikhulu ekubhalweni kwemibhalo y-fiction yaseSwatini naseNingizimu Afrika. Lolucwaningo luhlose kuhlatiya emasu ekuhumusha lasetjentiswe kuhumusha i-fiction yaseSwatini isuka esiZulwini iya esiSwatini, isuka esiSwatini iya esiNgisini nasesiNgisini iya esiSwatini. Lulolucwaningo luphindze luvete imiphumela yaleto tindlela tekuhumusha. Kutawuhlatiywa i-fiction lehunyushwe yabuye yashicilelwa kusukela emnyakeni wa-1970 kuya ku-2000, kuphindze kucociswane netingcweti kutekuhumusha. Lolucwaningo luluhlobo lwe-qualitative, futsi lusebentisa imibono ye-Descriptive Translation Studies, i-Polysystem ya-Even-Zohar, i-Decoloniality, i-foreignisation ne-domestication leyacanjwa nguVenuti. Lolucwaningo luveta kutsi lamanye emasu ekuhumusha lasetjentiswa kuhumusha i-fiction yaseSwatini letsintsa siSwati, siZulu nesiNgisi bekatfutfukisa futsi anika letinye tilwimi ligunya, bese anyatsela siSwati nelwati lwemaSwati. Noma kunjalo, lolucwaningo lubuye luvete kutsi lulwimi lwesiSwati nebahumushi bamelana naloku basebentisa emasu ekuhumusha la-hybrid. Ngako-ke, lolucwaningo lujika litje esivivaneni etinkhulumeni letimayelana nekutsikabeteka kwetilwimi nemihambo yetilwimi letitsatfwa njengaletincane. Kugcila ku-fiction lehunyushiwe yaseSwatini kutawutfutfukisa lucwaningo lwalemibhalo kuphindze kugcugcutele bacwaningi kutsi bacubungule kabanti nge-fiction yemaSwati. Ngetulu kwaloko, kutfola kufana lokubakhona ekuhunyushweni kwe-fiction yaseSwatini kutawusita bosolwati bekuhumusha kutsi babhale ema-theory lahambisana netindlela letisetjentiswe nakuhunyuswa i-fiction yaseSwatini. Setsemba kutsi loku lokutfolakale kulolucwaningo kutawubalwati lolusha kutekuhumusha letiphatselene ne-fiction yaseSwatini.
Vertaling speel ‘n kardinale rol om kommunikasie tussen mense van verskillende tale en kulture wêreldwyd te versterk. Dit het die produksie van fiksie in eSwatini en Suid-Afrika beïnvloed, soos waargeneem in die drieledige patroon van vertaling tussen siSwati, isiZulu en Engels. Hierdie studie se doelstelling is om die vertalingsstrategieë te ontleed wat gebuik is in die vertaling van geselekteerde fiksiewerke in eSwatini van isiZulu na siSwati, van siSwati na Engels en van Engels na siSwati, en om die impak van daardie strategieë op die teikentekste te bepaal. Die data is afkomstig van eSwatini fiksie wat vertaal en gepubliseer is tussen 1970 en 2000 en van onderhoude met deskundiges in vertalingsstudies. Die navorsing is kwalitatief en maak gebruik van die ‘Descriptive Translation Studies’ raamwerk in verbinding met Even-Zohar se ‘Polysystem Theory’, ‘Decoloniality Theory’ en Venuti se konsepte van vervreemding en inburgering. Hierdie studie demonstreer dat vertalingsstrategieë wat gebruik is om fiksie in Eswatini te vertaal waarby siSwati, isiZulu en Engels betrokke was, nie onpartydig was nie, maar eerder taaloorheersing bevoordeel het ten koste van siSwati en linguistiese en epistemologiese uitwissing bevorder het. Om hierdie rede dra die studie by tot die voortgesette na-koloniale debat oor die linguistiese en kulturele uitwissing van die sogenaamde minderheidstale. Deur vertaalde eSwatini fiksie in die middelpunt van hierdie argumente te plaas sal vakkundigheid van die taal bevorder word en dit sal navorsers motiveer om die fiksie van emaSwati die wetenskaplike erkenning te gee wat dit toekom. Belangriker nog, die blootlegging van vertalingspatrone wat in eSwatini fiksie voorkom, behoort vakkundiges in staat te stel om te teoretiseer oor die vertalingsstrategieë wat gebruik word in eSwatini fiksie. Daar word gehoop dat die bevindinge van hierdie navorsing nuwe kennis tot die bestaande kennis oor siSwati fiksie sal voeg.
Kuhumusha kudlala indzima lebalulekile ekutfutfukiseni kukhulumisana kwebantfu betilwimi nemasiko lehlukahlukene mhlabawonkhe. Kuhumusha siSwati, siZulu nesiNgisi kufake sandla lesikhulu ekubhalweni kwemibhalo y-fiction yaseSwatini naseNingizimu Afrika. Lolucwaningo luhlose kuhlatiya emasu ekuhumusha lasetjentiswe kuhumusha i-fiction yaseSwatini isuka esiZulwini iya esiSwatini, isuka esiSwatini iya esiNgisini nasesiNgisini iya esiSwatini. Lulolucwaningo luphindze luvete imiphumela yaleto tindlela tekuhumusha. Kutawuhlatiywa i-fiction lehunyushwe yabuye yashicilelwa kusukela emnyakeni wa-1970 kuya ku-2000, kuphindze kucociswane netingcweti kutekuhumusha. Lolucwaningo luluhlobo lwe-qualitative, futsi lusebentisa imibono ye-Descriptive Translation Studies, i-Polysystem ya-Even-Zohar, i-Decoloniality, i-foreignisation ne-domestication leyacanjwa nguVenuti. Lolucwaningo luveta kutsi lamanye emasu ekuhumusha lasetjentiswa kuhumusha i-fiction yaseSwatini letsintsa siSwati, siZulu nesiNgisi bekatfutfukisa futsi anika letinye tilwimi ligunya, bese anyatsela siSwati nelwati lwemaSwati. Noma kunjalo, lolucwaningo lubuye luvete kutsi lulwimi lwesiSwati nebahumushi bamelana naloku basebentisa emasu ekuhumusha la-hybrid. Ngako-ke, lolucwaningo lujika litje esivivaneni etinkhulumeni letimayelana nekutsikabeteka kwetilwimi nemihambo yetilwimi letitsatfwa njengaletincane. Kugcila ku-fiction lehunyushiwe yaseSwatini kutawutfutfukisa lucwaningo lwalemibhalo kuphindze kugcugcutele bacwaningi kutsi bacubungule kabanti nge-fiction yemaSwati. Ngetulu kwaloko, kutfola kufana lokubakhona ekuhunyushweni kwe-fiction yaseSwatini kutawusita bosolwati bekuhumusha kutsi babhale ema-theory lahambisana netindlela letisetjentiswe nakuhunyuswa i-fiction yaseSwatini. Setsemba kutsi loku lokutfolakale kulolucwaningo kutawubalwati lolusha kutekuhumusha letiphatselene ne-fiction yaseSwatini.
Vertaling speel ‘n kardinale rol om kommunikasie tussen mense van verskillende tale en kulture wêreldwyd te versterk. Dit het die produksie van fiksie in eSwatini en Suid-Afrika beïnvloed, soos waargeneem in die drieledige patroon van vertaling tussen siSwati, isiZulu en Engels. Hierdie studie se doelstelling is om die vertalingsstrategieë te ontleed wat gebuik is in die vertaling van geselekteerde fiksiewerke in eSwatini van isiZulu na siSwati, van siSwati na Engels en van Engels na siSwati, en om die impak van daardie strategieë op die teikentekste te bepaal. Die data is afkomstig van eSwatini fiksie wat vertaal en gepubliseer is tussen 1970 en 2000 en van onderhoude met deskundiges in vertalingsstudies. Die navorsing is kwalitatief en maak gebruik van die ‘Descriptive Translation Studies’ raamwerk in verbinding met Even-Zohar se ‘Polysystem Theory’, ‘Decoloniality Theory’ en Venuti se konsepte van vervreemding en inburgering. Hierdie studie demonstreer dat vertalingsstrategieë wat gebruik is om fiksie in Eswatini te vertaal waarby siSwati, isiZulu en Engels betrokke was, nie onpartydig was nie, maar eerder taaloorheersing bevoordeel het ten koste van siSwati en linguistiese en epistemologiese uitwissing bevorder het. Om hierdie rede dra die studie by tot die voortgesette na-koloniale debat oor die linguistiese en kulturele uitwissing van die sogenaamde minderheidstale. Deur vertaalde eSwatini fiksie in die middelpunt van hierdie argumente te plaas sal vakkundigheid van die taal bevorder word en dit sal navorsers motiveer om die fiksie van emaSwati die wetenskaplike erkenning te gee wat dit toekom. Belangriker nog, die blootlegging van vertalingspatrone wat in eSwatini fiksie voorkom, behoort vakkundiges in staat te stel om te teoretiseer oor die vertalingsstrategieë wat gebruik word in eSwatini fiksie. Daar word gehoop dat die bevindinge van hierdie navorsing nuwe kennis tot die bestaande kennis oor siSwati fiksie sal voeg.
Description
Abstracts in English, Swati and Afrikaans